Vulvar kaşıntı (Pruritus vulvae) vajina çevresi ve vulvar bölgede görülen, farklı sebeplere bağlı olabilen, akut ya da kronik seyredebilen cilt hastalığıdır. Lezyonda altta yatan sebebe bağlı olarak farklı görünümler olabilir ama genellikle kaşıntı harici belirli bir semptom izlenmez. Vulvar kaşıntı toplumda sık tespit edilen bir durumdur ve tedavi gerektirir.
Vulvar kaşıntı nedenleri:
- kontakt dermatit, psöriazis, liken skleroz, liken planus gibi cilt hastalıkları
- vaginal mantar enfeksiyonu, HPV enfeksiyonu, herpes simpleks enfeksiyonu gibi enfeksiyöz hastalıklar
- kıl kurdu, bit, uyuz gibi parazitik enfeksiyonlar
- diabetes mellitus gibi sistemik hastalıklar
- allerji ve irritasyona neden olabilen durumlar (ilaç kullanımı, iç çamaşırı, temizlik malzemelerine karşı allerji durumları gibi)
- cilt kanseri, prekanseröz intraepitelial neoplazi, Paget hastalığı gibi durumlar
- menopoz sonrası cildin atrofiye uğraması (incelmesi ve kuruması)
Vulvar kaşıntı ile beraber genital bölgede yanma ve ağrı, ciltte beyazlaşma, kabuklanma ve kuruluk, vaginal anormal akıntı tespit edilebilir.
Diabetes mellitus gibi sistemik hastalıklar, sıcak ve nemli hava, menopoz, irritan kimyasal ürünler kullanmak, idrar kaçırma gibi durumlarda vulvar kaşıntı riski artar.
Altta yatan nedene bağlı olarak etkilenmiş cilt bölgesinde bakteriyel enfeksiyon oluşması ve durumun kronikleşmesi gibi komplikasyonlar görülebilir.
Vulvar kaşıntının tedavisi altta yatan sebebe yönelik planlanır. Korunmak için sentetik ve naylon malzemeler yerine pamuklu iç çamaşırı kullanmak, temizlik ve hijyene özen göstermek, genital bölgede kızarıklık ve yanmaya neden olabilen kimyasal temizlik ürünlerinden kaçınmak gibi önlemler alınabilir.
Liken Skleroz
Liken skleroz (lichen sclerosus et atrophicus) bir cilt hastalığıdır. Kadınlarda genelde genital bölge ve vajina çevresinde (vulvada) görülür fakat daha nadir olarak da olsa gövde, kol ve bacaklar gibi vücudun diğer kısımlarında da oluşabilir. Liken skleroz toplumda sık görülen bir tablodur, 1000 kadından 1’inde tespit edilir. Tanı almayan orta ve hafif şiddetteki vakalar da göz önüne alınırsa bu oran biraz daha yüksek tahmin edilebilir. Liken skleroz tüm yaş gruplarında görülebilir fakat en sık orta yaş bayanlarda tespit edilir.
Belirtileri:
Tipik olarak vulvar bölgede küçük beyaz alanlar oluşur. Bu bölgelerde kaşıntı sık görülür. Bazen kuruluk ve yanma eklenebilir. Kaşıntı en sık şikayet nedenidir, geceleri şiddetinde artma olur ve uykudan uyandıracak şiddette olabilir. Vulva ile beraber anüs etrafında da görülebilir. Liken skleroz genital bölgede görülmesine rağmen vajina ve anüs içerisine ilerlemez.
Nedeni:
Liken sklerozun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Etkilenmiş cilt bölgesinde bir çeşit enflamasyon ( vücudun anormal durumlarda gösterdiği reaksiyon) gelişir, bu da ciltte yapısal değişikliklere neden olur. Liken skleroz otoimmün bir hastalık olarak bilinir. Bilinmeyen bir sebeple etkilenmiş cilt bölgesine karşı immün yanıt gelişir ve enflamasyon oluşur. Kişinin kendi kendisine oluşturduğu bir çeşit yanıt olduğundan liken skleroz bulaşıcı bir hastalık değildir.
Liken sklerozlu 4 hastadan 1’inde çeşitli tiroid hastalıkları, pernisyöz anemi, vitiligo gibi başka bir otoimmün hastalık görülür.
Komplikasyonları:
Genital bölge cildindeki değişiklikler cinsel ilişki sırasında ağrı ve idrar yaparken yanma gibi problemlere neden olabilir. Ayrıca liken sklerozlu vulvar bölgede deri kanseri gelişme riskinde artış belirlenmiştir.
Tanısı:
Lezyonun tipik bir sınırlı, beyaz görünümü vardır. Tanıyı doğrulamak için etkilenmiş cilt bölgesine biyopsi (mikroskopik ileri inceleme için lezyondan küçük bir parça örnek alınması) yapılabilir. Biyopsi ile dokunun yapısı incelenerek tanı doğrulanabilir ve liken skleroza yakın benzerlik gösteren diğer patolojiler dışlanabilir.
Tedavisi:
Liken sklerozun tedavisinde topikal steroidler (lezyona uygulanan krem ya da pomad) kullanılır. Steroidler bölgede oluşan enflamasyonun gerilemesini sağlar. Genellikle 3 aylık bir tedavi uygulanır. Ancak doktorunuzun uygun gördüğü süre boyunca kullanım uzatılabilir. İrritasyon bulguları genelde iki hafta içerisinde geriler, cildin normal görünümü kazanması ve kaşıntının geçmesi 3 ay kadar sürebilir.
Liken skleroz erken safhadayken tanı alıp tedavi edilirse cilt normale dönebilir. Ancak ciltte ciddi görünüm değişiklikleri oluşmuşsa ve uzun süre tedavi alınmamışsa lezyon görünüm olarak gerilemeyebilir. Buna karşın tedavi ile kaşıntı ve ağrıda azalma sağlanabilir. Liken skleroz için kalıcı bir tedavi yoktur. Topikal steroid kullanımı kaşıntı ve ağrıda gerileme sağlayabilir ve lezyonun daha da ilerlemesini önleyebilir. Bazı durumlarda lezyon kendiliğinden tamamen kaybolabilir. Bu duruma daha sık ergenlik dönemindeki genç kızlarda rastlanır.
